Miasto i Gmina Serock dołączyła do międzynarodowego Projektu Naturally Local w ramach III naboru wniosków Programu Interreg Europa. Projekt ten ma wspierać adaptację do zmian klimatycznych w małych gminach poprzez wdrażanie rozwiązań opartych na naturze (Nature-Based Solutions, NBS) oraz wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk między regionami w całej Europie, pomagając im opracowywać i wdrażać skuteczniejsze polityki rozwoju.

Celami projektu są m. in.: Wdrażanie innowacyjnych rozwiązań ekologicznych i społecznych, zwiększenie zaangażowania mieszkańców w decyzje dotyczące rozwoju regionu, wymiana doświadczeń, dzielenie się dobrymi praktykami i rozwiązaniami między partnerami projektu.

Do realizacji projektu Naturally Local przystąpiły gminy i regiony z różnych części Europy, które będą wspólnie pracować nad rozwiązaniami na rzecz ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.

 

NATURALLY LOCAL: Natura w centrum adaptacji do zmian klimatu

Od Litwy po Portugalię, dziewięć europejskich terytoriów eksperymentuje z lokalnymi rozwiązaniami w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatu w ramach europejskiego projektu Interreg NATURALLY LOCAL (NaLo). Projekt, uruchomiony w maju 2025 roku, będzie realizowany do 2029 roku.

 

"Człowiek i natura zostały stworzone, aby żyć w harmonii. Dlatego wszystkie nasze działania podejmujemy z poszanowaniem przyrody. Natura odpłaca nam za to i pozwala żyć pełnym i zdrowym życiem"

Dr Vlasta Krmelj, Liderka Projektu NaLo, Selnica ob Dravi, Słowenia

 

Przegląd projektu:

NaLo stawia naturę w centrum adaptacji do zmian klimatu. Dziewięć małych i średnich gmin współpracuje, aby testować, dzielić się i wdrażać innowacyjne rozwiązania oparte na naturze. Dzięki wsparciu Unii Europejskiej i budżetowi ponad 2,15 mln euro, projekt pomaga tym terytoriom wzmocnić odporność na zmiany klimatu.

 

NATURALLY LOCAL: Konkretny i innowacyjny projekt europejski

Uruchomiony w 2025 roku projekt NATURALLY LOCAL ma na celu rozwój terytoriów pilotażowych do wdrażania rozwiązań opartych na naturze (NBS). Rozwiązania te mają na celu ograniczenie skutków zmian klimatu przy jednoczesnym zachowaniu bioróżnorodności i jakości życia mieszkańców.

 

Czym są zmiany klimatu?

Według IPCC, zmiany klimatu oznaczają trwałą modyfikację klimatu, głównie spowodowaną emisją gazów cieplarnianych przez człowieka. Zmiany te nasilają ekstremalne zjawiska, takie jak susze, powodzie, fale upałów i pożary lasów. Aby stawić czoła tym wyzwaniom, istnieją dwa główne typy polityk:

 

• Łagodzenie – dążenie do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w celu ograniczenia zakresu zmian klimatu.
  
  
• Adaptacja – przygotowanie społeczeństw i terytoriów na skutki, które już zachodzą lub są nieuniknione.

 

Dlaczego Europa jest szczególnie narażona?

Kontynent nagrzewa się szybciej niż średnia globalna. Jego średnia temperatura jest już o 2,2–2,3 °C wyższa niż w czasach przedindustrialnych, w porównaniu do 1,3 °C na świecie. Takie zmiany czynią europejskie terytoria szczególnie wrażliwymi na ekstremalne zjawiska, ale jednocześnie dają unikalną możliwość podjęcia działań już teraz. Poprzez przewidywanie ryzyk związanych ze wzrostem temperatur i wdrażanie lokalnych rozwiązań opartych na naturze, gminy mogą chronić swoich mieszkańców, wzmacniać odporność terytoriów i budować bardziej zrównoważoną przyszłość.

 

Czym jest rozwiązanie oparte na naturze (NBS)?

Rozwiązanie oparte na naturze wykorzystuje ekosystemy (lasy, mokradła, żywopłoty, łąki, zalesione brzegi rzek) do radzenia sobie z wyzwaniami środowiskowymi i klimatycznymi. Usługa ekosystemowa to bezpośrednia lub pośrednia korzyść, jaką te ekosystemy zapewniają człowiekowi, np. oczyszczanie wody, regulacja powodzi, produkcja tlenu czy ochrona bioróżnorodności.

NBS pomagają zapobiegać lub zmniejszać ryzyka związane z klimatem, takie jak powodzie, fale upałów czy erozja, jednocześnie zachowując bioróżnorodność i poprawiając jakość życia mieszkańców. Rozwiązania te są często zrównoważone, kosztowo efektywne i dostosowane do lokalnych specyfik, co czyni je skutecznym narzędziem wzmacniania odporności terytorialnej.

 

Skupienie się na zobowiązaniach partnerów projektu:

 

• Selnica ob Dravi, Słowenia: Wdrażany jest plan działań mający na celu osiągnięcie neutralności węglowej do 2040 roku, przy jednoczesnym wzmacnianiu przygotowania na burze, susze i intensywne opady.
  
  
• Serock, Polska: Wzmacniana jest ochrona przed lokalnymi powodziami, a promowane są ekologiczne rozwiązania dostosowane do ryzyk klimatycznych.
  
  
• Óbidos, Portugalia: Rozwiązania oparte na naturze są integrowane z lokalną polityką, aby lepiej przeciwdziałać upałom, suszom i pożarom.
  
  
•  Montilla, Hiszpania: Naturalne rozwiązania wdrażane są w energetyce, gospodarce wodnej, rolnictwie i infrastrukturze, przy dużym zaangażowaniu obywateli.
  
  
•  Fourmies, Francja: Infrastrukturę opartą na bioproduktach i żywopłoty wykorzystuje się do ogrzewania budynków publicznych. NBS wprowadzane są w walce z miejskimi wyspami ciepła.
  
  
• Rezekne, Łotwa: NBS stosowane są w celu ograniczenia powodzi, jednocześnie zwiększając świadomość społeczną na temat ryzyk klimatycznych.
  
  
• Storfors, Szwecja: Naturalne rozwiązania opracowywane są w odpowiedzi na pożary, powodzie i ekstremalne zjawiska pogodowe.
  
  
• Danilovgrad, Czarnogóra: Organizowane są wymiany doświadczeń i wdrażane lokalne rozwiązania w walce z pożarami i powodziami.
  
  
• Giessen, Niemcy: Zarządzanie ryzykiem związanym z suszami, burzami i pożarami lasów jest wzmacniane dzięki NBS.

 

Wszystkie te terytoria obejmują szeroki zakres ryzyk klimatycznych, krajobrazów i modeli organizacyjnych reprezentatywnych dla wyzwań środowiskowych Europy. W dłuższej perspektywie projekt stworzy rejestr najlepszych praktyk i konkretny przykład, który zainspiruje przyszłe polityki adaptacji do klimatu oparte na usługach ekosystemowych.

 

Serock coraz częściej zmaga się z wyzwaniami związanymi ze zmianami klimatu. Fale upałów, susze i lokalne krótkotrwałe powodzie stają się coraz częstsze. Poważnym problemem są lokalne podtopienia spowodowane spływem wód powierzchniowych po intensywnych opadach deszczu. Na szczęście regulacja przepływu rzeki przez tamę w Dębem zapobiegła powodziom rzecznym. Gmina boryka się również z ograniczoną dostępnością wody w sieciach wodociągowych podczas długotrwałych okresów suszy, spowodowaną intensywnym nawadnianiem upraw i przydomowych ogrodów.

Gmina Serock przystąpiła do projektu Naturally Local, którego celem jest wzmocnienie ochrony przed powodziami lokalnymi, poprawa retencji wody deszczowej oraz promowanie rozwiązań przyjaznych środowisku. Czerpiąc inspirację z najlepszych praktyk innych gmin, Serock zamierza stać się lokalnym wzorem odporności klimatycznej.