Mogiły wojenne na cmentarzach w Serocku i Woli Kiełpińskiej – wieczna pamięć o Bohaterach

11 listopada 1997 r. na serockim ratuszu odsłonięto tablicę poświęconą mieszkańcom poległym i pomordowanych w latach I i II wojny światowej oraz w wojnie z bolszewikami w 1920 r. To centralne miejsce pamięci obok którego odbywają się uroczystości i czci się pamięć Bohaterów. Groby części z nich znajdują się na cmentarzach w Serocku i Woli Kiełpińskiej. Są to miejsca otoczone szczególną troską i pamięcią mieszkańców gminy.

Na serockiej nekropolii, przy środkowej alei, znajduje grób rodzinny Skalskich w którym spoczywa mjr Tadeusz Skalski, który poległ 3 września 1939 r. Nieco dalej, po drugiej stronie alei, znajduje się symboliczna mogiła pięciu ofiar wojny i reżimu komunistycznego: Tadeusza Urbańskiego (1939), Ryszarda Urbańskiego (Katyń), Heleny i Jerzego Czarnackich (Powstanie Warszawskie) oraz Artura Maciejewskiego (Rawicz).

W pobliżu, ale po drugiej stronie alei, położony jest grób trzech żołnierzy ze 155. Pułku Piechoty Wielkopolskiej 7. Brygady Rezerwowej poległych w walkach z bolszewikami 17 sierpnia 1920 r.: szer. Mariana Podczaskiego, szer. Walentego Rogackiego i szer. Sylwestra Rożewskiego. Grób jest też mogiłą symboliczną dla dwudziestu sześciu innych żołnierzy, którzy zginęli lub zmarli z ran na ziemi serockiej w dniach 12 sierpnia – 20 września 1920 r. Z tyłu grobu z okresu wojny polsko-bolszewickiej znajduje się mogiła Antoniego Marchlewskiego, żołnierza Legionów Polskich.

Tuż obok grobu z 1920 r. położona jest mogiła dwóch żołnierzy poległych we wrześniu 1939 r.: szer. n. im. Aftyki oraz szer. Ignacego Kaźmieruka. Na tyłach tego grobu spoczywa w zbiorowej mogile czterech saperów, którzy zginęli w maju i czerwcu 1945 r. w czasie rozminowania terenu po zakończeniu II wojny światowej: szer. Bolesław Gałat, szer. Władysław Michalik, szer. Stanisław Bartosz i szer. Aleksander Rozmysłowicz. Obok znajduje się pojedynczy grób piątego sapera – szer. Zbigniewa Mickiewicza oraz mogiła żołnierza walczącego we wrześniu 1939 r. i w konspiracji – Jana Śmigielskiego.

Pod koniec środkowej alei cmentarza (niedaleko ulicy Wyzwolenia) znajduje się duży zbiorowy grób dwudziestu dwóch ofiar mordu w serockim wąwozie dokonanego przez Niemców 28 lutego 1941 r. Szczątki ofiar trafiły na cmentarz po ekshumacji przeprowadzonej 17 lipca 1957 r. W niedalekiej odległości, przy cmentarnym murze, znajduje się mogiła trójki dzieci zamordowanych przez Niemców. Siostry Kasiakówny (Zofia, Zenona i Mirosława) zostały spalone w piwnicy domu 14 września 1944 r.

Przy alei równoległej do ulicy Wyzwolenia znajduje się grób rodzinny książąt Radziwiłłów. Pierwszy w tej mogile spoczął oficer AK mjr Konstanty Mikołaj Radziwiłł ps. „Korab” zamordowany przez Niemców w Zegrzu 14 września 1944 r.

W rogu serockiego cmentarza od strony ulicy Warszawskiej znajduje się symboliczna mogiła Stanisława Głowackiego zamordowanego w niemieckim obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie oraz Mieczysława Głowackiego zamordowanego przez sowietów w Starobielsku.

Przy głównej alei cmentarza parafialnego w Woli Kiełpińskiej znajduje się kamień z tablicą – grób nieznanych żołnierzy poległych we wrześniu 1939 r. Tuż obok mała mogiła sierżanta Kazimierza Kozłowskiego ze 167. Bytomskiego Pułku Piechoty 7. Brygady Rezerwowej, który zginął od bolszewickich kul w Szadkach 17 sierpnia 1920 r.

Na cmentarzu w Woli Kiełpińskiej znajduje się jeszcze jeden grób żołnierski, położony pod koniec bocznej alei, która rozpoczyna się przy grobie żołnierzy poległych w 1939 r. W mogile tej spoczywa dwóch saperów, którzy zginęli w maju i czerwcu 1945 r. w czasie rozminowania terenu: kpr. Kazimierz Hall i szer. Stanisław Czternastek.

CIEKAWOSTKA

Pośmiertna droga żołnierza

Sierż. Kazimierz Kozłowski ze 167. Pułku Piechoty poległ w sierpniu 1920 r. w ataku na pozycje bolszewickie w pobliżu gorzelni przy skrzyżowaniu w Szadkach. Pochowano go przy figurce Matki Bożej Niepokalanej stojącej przed kościołem w Woli Kiełpińskiej. Mogiła bohatera, położona przy ruchliwej drodze z Modlina do Serocka przez wiele lat kuła w oczy komunistów. W 1966 r. szczątki z betonową płytą nagrobną trafiły na cmentarz. W 2016 r. mogiła doczekała się remontu.

Galeria